English Kaynak Bilgiler
Lojistik Tanımları
Tedarik Zinciri
CSCMP ( Counsul of Supply Chain Management Professionals) tedarik zinciri yönetimini “Hammaddeden tüketime kadar bir bütün olarak tedarik zincirinin ve birim şirketlerin, uzun dönem performanslarının arttırılması amacıyla, bir kurum içindeki iş kolları arasında, bilinen iş fonksiyonlarının ve aralarındaki uygulamaların sistematik ve stratejik koordinasyonudur” şeklinde tanımlamakta. Hedef artık sadece ayakta kalabilmek değil şirketlerin uzun dönem performanslarının arttırılması olarak belirlenmektedir.
Uzun dönem performans dediğimiz zaman; şirketlerin karlılıklarının arttırılması, rakiplere karşılık gelen pazar paylarının yükseltilmesi, finansal yapılarının iyileştirilmesi, üretilen ürün kalitesinin arttırılması, pazara sunulacak yeni ürünlerin geliştirilmesi, çalışanların memnuniyetinin yükseltilmesi, müşterilerin daha fazla memnun edilmesi, yatırımcıların yatırımlarından tatmin olması, tedarikçilerin yaptıkları çalışmadan memnun olması gibi faktörleri anlıyoruz.
Bunu sağlamak için işletmelerin içinde yer alan satın alma, kalite kontrol, üretim, satış pazarlama, finansman, bilgi sistemleri, insan kaynakları, lojistik gibi departmanların birbirleri içinde planlı ve süreçleri geliştirecek şekilde, bir sistem içinde çalışmasını şart koşuyoruz.
Arpacıoğlu Lojistik firmaların tedarik zincirleri içinde temel iş konularına yoğunlaşmalarını, üretici firmaların üretim dışındaki tüm hizmetlerini, ithalatçı firmaların ithalat ve satış dışındaki tüm operasyonlarını, toptancı firmaların tüm depolama, dağıtım ve son kullanıcıya teslim hizmetlerini onları adına yerine getirmek amacıyla çalışmalar yapmaktadır.
Lojistik
CSCMP ( Counsul of Supply Chain Management Professionals) , lojistiği, tüm dünya için geçerli olmak üzere şu şekilde tanımlamaktadır. “Lojistik, müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere, ham maddenin başlangıç noktasından, ürünün tüketildiği son noktaya kadar olan tedarik zinciri içindeki malzemelerin, servis hizmetlerinin ve bilgi akışının etkili ve verimli bir şekilde, her iki yöne doğru taşınmasının ve depolanmasının, planlanması, uygulanması ve kontrol edilmesidir”.
Bu tanımda müşteri olarak bahsedilen üretici olmayıp son tüketicidir. Tedarik zinciri de artık fabrikaya giren yarı mamulü değil, tüm hammaddelerden başlatılmaktadır. Zincirin bitiş noktası da ürünün son kullanıcıya satışında bitmemekte; o ürünü eskitip veya tüketip yeniden satın almasına kadar geçen süreci de kapsamaktadır. Bu süreç içinde malzeme hareketlerinin, o malzemelere verilen tüm hizmetlerin ve her an malzemelerin durumunu bildiren bilgi akışının değerlendirilmesi lojistik tarafından yapılmaktadır. Bu hareket aynı zamanda geri dönüşleri de bünyesine almaktadır.
Lojistikte önceden planlama, sonra uygulama ve son olarak da kontrol edilerek; yapılanların planlanan sisteme uygun olup olmadığının da raporlaması yapılmaktadır. CSCMP her yıl düzenlediği kongrelerde yeni tanımlar açıklamaktadır. Gelecekte de simülasyon çalışmalarının, bilgi iletişiminin internet üzerinden yapılmasının, proaktif tedarik zinciri tasarımının, son olarak da birlikte bütçelemenin de aynı tanım içine alınacağı bilinmektedir. Arpacıoğlu Lojistik de bu tanım çerçevesinde çalışmalar yapmakta ve kendini geleceğe hazırlamaktadır.
Dış kaynak kullanımı ( Outsourcing )
Üretici kuruluşların kendi temel iş konularına yoğunlaşması ve lojistik hizmetlerini bu konuda yapılanmış ve uzmanlaşmış kuruluşlara bırakması günümüzde en çok rastlanan uygulamalardan biridir. Basit anlamda Outsourcing veya dış kaynak kullanma “ Üretici adına tedarikçiden satıcıya olan ürün hareketinin bu iş için uzmanlaşmış kuruluşlarca yerine getirilmesi işlemidir” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu tanım günümüzde özellikle lojistik konusunda değişmiş ve şu şeklini almıştır. “Outsourcing Lojistik hizmetlerin müşteri memnuniyeti ve artı değer yaratmak amacıyla, ana iş konusu lojistik olan kuruluşlar tarafından yerine getirilmesi için, üretici kuruluşlarla yapılan uzun süreli, stratejik iş ortaklığıdır”.
Arpacıoğlu Lojistik de firmalar tarafından küçük ölçeklerle yapılan ve temel operasyonları olmayan tüm lojistik hizmetleri daha büyük ölçekte, daha kontrollü ve kaliteli bir şekilde, kapıdan kapıya vermek üzere yapılanmıştır.
Lojistik Sözlüğü
Terim
A Channel ("A" kanalı)
Abandonment
Absolute Liability (Mutlak Sorumluluk)
Acceptance (Kabul)
Accessorial Charges (Ek hizmet ücretleri)
Activity-Based Costing (Faaliyete dayalı maliyetleme)
Ad Valorem (Ad valorem)
Advanced Charge (Avans ücret)
Advance Ship Notice (ASN) (Ön Sevk İhbarı)
Advice of Shipment (Sevk avisi)
Afloat (Yoldaki mallar - Seyir Halindeki Mallar
Agent of Change (AOC) (Değişim Amili)
All-Commodity Rate (Tüm-mal tarifesi)
Allowance (İndirim)
Alongside (Gemi bordasına kadar taşıma)
Alternate Routing (Alternatif yol programı/güzergah)
Arbitrary (Arbitrar)
Asset Recovery (Varlıkların geri kazanılması)
Asset-Based Provider (Destekli lojistik hizmet kurumu)
Authority (Yetki)
Authorized Carrier (Yetkili Taşıyıcı)
B
Backhaul (Gidiş-geliş, ters yönde hareket, geri-gönderme)
Barcodes (Barkodlar)
B Channel ("B" kanalı)
Backflush (Kayıt Düşme)
Barter Companies (Barter/takas şirketleri)
Basing Point (Taşıma ücretinde esas alınan ana nokta)
Benchmarking (Kıyaslama)
Bill of Lading (Konşimento)
Bill of Material (BOM) (Malzeme Cetveli)
Bleeding Edge (Tehlikeli girişim)
Bonded Warehouse (Antrepo)
Box (Kutu)
Branch Line (Şube hattı)
Breakbulk
Breaking out the Box (Kutuyu açmak)
Broker (Broker-aracı-simsar)
Brokers (Broker/aracı)
Bulk Carrier (Dökme yük gemisi)
Bulkhead (Bölme/perde)
Business Process Re-engineering (İş süreçlerinin yeniden tasarımlanması)
Buy-Out (Tümden satınalma)
Buyers' Right to Route (Satın alanın aracın izleyeceği yolu belirleme hakkı)
C
CF (cost and freight) (Mal bedeli ve navlunu kapsayan satış fiyatı)
Cannibalization of demand (Talebin yamyamlaşması)
Cannibalization of Parts (Parçaların yamyamlaşması)
Capacity requirements planning (CRP) (Kapasite ihtiyaçlarını planlama)
Capacity Management (Kapasite yönetimi)
Carload (C/L veya CL) (Dolu vagon-dolu navlun)
Centralized Return Center (CRC) (Merkezi İade Tesisi)
Carrier (Taşıyıcı)
Cartage (Araba ile taşıma ücreti)
Case Mark (Sandık işareti/markajı)
Category management (Kategori yönetimi)
CBD (terms of sale) (Teslim öncesinde ödeme yapılmasını öngören satış şekli)
Cellular Manufacturing (Hücresel imalat)
Centralized Return Center (CRC) (Merkezi İade Tesisi)
Certificate of Manufacture (Üretim Belgesi)
Claim (Hasar talebi-hak iddiası)
Class Rate (Sınıf tarifesi)
Clearance (Temiz Kağıdı)
Close-Out Liquidators (Ucuz-ürün avcıları)
Co-Load (birlikte-yükleme)
COD (Terms of Sale)
Collect Shipment (Navlunun varış yerinde alınacağını belirten ibare)
Commercial Invoice (Ticari fatura)
Common Carrier (Adi taşıyıcı)
Competitive Line Rate (CLR) (Rekabetçi hat navlunu)
Concealed Damage (Gizli hasar)
Concurrence (Mutabakat belgesi)
Conference (Konferans)
Confidential Contract (Gizli sözleşme)
Consign (Mal göndermek, sevketmek)
Consignor (Gönderen, malın gönderen taraf)
Consolidation (Birleştirme)
Containerization (Malı Konteylerlere koyma/yükleme)
Continuous Flow Distribution (CFD) (Sürekli akışlı dağıtım)
Continuous Replenishment Program (CRP) (Sürekli yenileme programı)
Contract Carrier (sözleşmeli taşıyıcı)
D
Damage Claim (Hasar talebi)
Dead Weight Tonnage (DWT) (Yük tonajı - dedveyt tonilato)
Declared value (Beyan edilen bedel)
Dedicated Contract Carriage (Tahsisli taşıma hizmeti)
Deferred Rebate (Ertelenmiş iade)
Demand Chain (Talep zinciri)
Demurrage (Sürastarya)
Design For Disassembly (DFD) (Demontaja Uygun Tasarım)
Design For Logistics (DFL) (Lojistiğe Uygun Tasarım)
Design For Manufacturing (DFM) (İmalata Uygun Tasarım)
Design For Reverse Logistics (DFRL) (Ters lojistiğe uygun tasarım)
Differential (Fark)
Discrimination (Haksız fark)
Disposition (Elden çıkarma/ortadan kaldırma)
Disposition Cycle Time (Elden çıkarma döngü süresi)
Distribution Resource Planning (DRP) (Dağıtım kaynaklarının planlanması)
Diversion (Sapma-değişiklik)
Drawback (Vergi iadesi)
Drayage
Duales System Deutschland (DSD)
E
Economic Order Quantity (EOQ) (Elektronik sipariş miktarı)
Economic Value Added (EVA) (Ekonomik Katma Değer)
EDI veya Electronic data interchange (Elektronik Bilgi Alışverişi)
Extended Producer Responsibility (EPR) (Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu)
Efficient Consumer Response (ECR) (Etkili tüketici tepkisi)
Efficient Foodservice Response (EFR) (Etkili gıda-servisi tepkisi)
Electronic Data Interchange (EDI) (Elektronik bilgi alışverişi)
Electronic Point of Sale (EPOS) (Elektronik Satış Noktası)
Ex
Exempt Carrier (Muaf taşıyıcı)
Expediting (Taşımayı kolaylaştırma)
Export Letter of Credit (İhracat akreditifi)
F
Factory-Renewed (Fabrikada-yenilenmiş ürün)
Federal Register (Federal sicil)
Feeder (Fider)
FIFO (first in, first out) (İlk giren, ilk çıkar)
Flexible Specialization (Esnek ihtisaslaşma)
FOB Destination (Varış yerinde gemide teslim)
FOB Factory (Fabrika çıkışı teslim)
FOB Vessel (Gemi üzerinde teslim)
Footprint (Ayak izi)
Force Majeure (Mücbir sebepler)
Foreign Trade Zones (Dış ticaret bölgeleri)
Forwarding Agency (Nakliye komisyoncusu)
Free Alongside (FAS) (Gemi yanında teslim)
Free on Board (FOB) (Gemide teslim)
Freight Forwarder (Navlun komisyoncusu)
Freight Forwarding (Navlun komisyonculuğu)
G
Gatekeeping (Eşikbekçiliği)
Gateway (Geçit)
Gray Market (Gri piyasa)
Green Dot (Yeşil nokta)
Green Logistics (Yeşil lojistik)
H
High Learning Products (Beceri gerektiren ürünler)
I
Image Processing (Görüntü işleme)
Inbond (Antrepoya konulmuş eşya-antrepoda saklama)
Inbound Logistics (Gelen yük lojistiği)
Infopartnering (Bilgi ortaklığı)
Insourcing (İç kaynak kullanımı)
Insurance Liquidators (Hasarlı ürün avcıları)
Integrated Logistics (Bütünleşik Lojistik)
Integrated Operator (Bütünleşik işletmeci)
Interchange (Aktarma yeri/istasyonu)
Interline Freight (Aktarmalı yük)
Intermodal Transportation (İntermodal taşımacılık)
Intermodal (İntermodal taşıma)
Interplant şunları içine alır
Interstate Commerce Commission (Eyaletlerarası Ticaret Komisyonu)
Interstate Commerce (Eyaletlerarası ticaret)
Intrastate Commerce (Eyalet-içi ticaret)
Inventory velocity (Stok hızı)
ISO 9000 (ISO 9000 Standardı)
Investment Recovery (Yatırımın geri kazanılması)
Irregular (Normaldışı ürün)
J
Job-Out Liquidators (Ucuz-ürün avcıları)
Joint rate (Müşterek navlun ücreti)
Just-In-Time (JIT) (Tam-Zamanında Yaklaşımı)
Just-In-Time II (JIT II)
Just-In-Time
Just-In-Time (JIT) 3 (Tam-zamanında yaklaşımı)
K
Kanban
Kanban 2
L
Landbridge (Bir uçtan diğer uca taşıma)
Landed Cost (Varma limanındaki yükleme, taşıma, boşaltma fiyatı)
Landfill (Yeraltı çöplüğü)
Last In, First Out (LIFO) (Son giren ilk çıkar)
Lay Time (Starya günleri)
LCL
Leachate (Ayrıştırma çözeltisi)
Lessee (Kiracı)
Lessor (Kiralayan/Kiraya Veren)
Letter of Credit (L/C) (Akreditif)
Lift
Linehaul (Terminallar arası taşımacılık)
Liquidator (Ucuz-ürün avcısı)
Lloyds' Register (Lloyd's Sicili)
Logistics Channel (Lojistik Kanalı)
Logistics (Lojistik)
Logistics (Lojistik)
Logistics (Lojistik)
Long Ton (1016 kg'lık İngiliz tonu)
Longshoreman (Rıhtım/Liman işçisi)
Loss and Damage (L&D) claim (Kayıp ve Hasar Talebi)
LTL
M
Made-For-Outlet (Sürüm mağazalarına göre üretilmiş ürün)
Manufacturing Resource Planning (MRP II) (İmalat kaynaklarının planlanması)
Material Requirements Planning (MRP) (Malzeme ihtiyaçlarının planlanması)
Marketing Returns (Satılmayan ürün iadesi)
Mass Customization
Microbridge (Mikroköprü)
Motor Carrier Act of 1935 (1935 tarihli Karayolu Taşımacılığı Kanunu)
Motor Carrier Act of 1980 (1980 tarihli Karayolu Taşımacılığı Kanunu)
MRP II
Multimodal (Multimodal taşıma)
Municipal Solid Waste (MSW) (Belediyenin yetki alanına giren katı atık)
N
National Transportation Act of 1987 (1987 tarihli Ulusal Taşımacılık Kanunu)
Net Weight (Net ağırlık)
Non-Asset Provider (Desteksiz lojistik hizmet kuruluşu)
Non-defective returns (Bir ürünün kusurlu olmadığı halde iadesi)
Non-Vessel-Operating Common Carrier (NVOCC) (Gemi işletmeyen adi taşıyıcı)
Notice of Arrival (Varış ihbarı)
O
Off-Route Points (Güzergah-dışı noktalar)
Operating Authority (İşletme/faaliyet yetkisi)
Operation Ratio (Faaliyet rasyosu)
OSD (Over, short and damaged) (Fazla, eksik ve hasarlı)
Outbound Logistics (Giden yük lojistiği) şunları içerir
Outlet Sales (Sürüm satışları)
Outsource (Dış kaynak kullanmak)
Outsourcing (Dış kaynak kullanımı)
Overage (Fazlalık)
Overstock (Stok fazlası)
Owners' Risk (Risk mal sahibine ait)
Owner-Operators (Araç sahibi-işletmeciler)
P
Packing List (Ambalaj listesi)
Palletization (Paletlere koyma/yerleştirme)
Partial Returns Credit (Kısmi iade kredisi)
Per Diem
Perishable Freight (Dayanıksız mal/yük)
Permit (İzin)
Piggyback (Bindirmeli-birbiri üzerinde taşıma)
Point of Origin (Çıkış noktası)
Point of Sale (POS) (Satış noktası)
Point of Sale (POS) registration (Satış noktası kaydı)
Pooling Agreement (Firmalar arası çıkar anlaşması)
Prebate (Ön indirim)
Preselling (Ön-satış)
Primary Packaging (Ana ambalaj)
Private Trucking (Özel taşıma kuruluşu)
Pro Number
Producers pays (Üretici ödeyecek)
Proof of Delivery (Teslimat kanıtı)
Proportional Rate (Nisbi navlun ücreti)
Public Warehouse (Umumi depo)
Pull or Pull-through distribution
Purchase Order (Satınalma siparişi)
Q
Quality (Kalite)
Quay (Rıhtım/iskele)
Quick Response (Hızlı cevap sistemi)
Quotas (Kotalar)
R
Radio Frequency (RF) (Radyo frekansı)
Radio Frequency Identification (RFID) (Radyo frekansı tanımlaması)
Rate Basis (Navlun esası)
Rate War (Tarife savaşı)
Rate (Navlun ücreti)
Rebate (Navlun iadesi)
Reciprocity (Karşılıklılık-mütekabiliyet)
Reclaim Materials (Malzemenin geri kazanılması)
Reclamation Centers (Reklamasyon merkezleri)
Reconditioning (Ürünün yenilenmesi)
Recycling (Çevrimleme/geri kazanma)
Reefer (Soğuk hava deposu)
Refurbishing (Ürünün ıslah edilmesi)
Remanufacturing (Yeniden-imalat)
Repetitive Manufacturing (Tekrara-dayalı imalat)
Re-Returns (Tekrar-iade)
Resell (Yeniden-satışa sunma)
Resource management (Kaynak yönetimi)
Restocking fee (Yeniden stoğa koyma ücreti)
Restricted articles (Ticareti kısıtlanmış eşya)
Return abuse (İade suistimali)
Returnable tote (İade-edilebilir ambalaj)
Return Authorization (RA) (İade izni)
Return Material Allowance (RMA) (İade malzeme izni)
Returns (İadeler)
Returns allowance (İade indirimi)
Returns center (İade merkezi)
Return Material Authorization (RMA) (İade malzeme izni)
Return to supplier (Tedarik eden kuruluşa iade)
Return to Vendor (RTV) (Satıcıya iade)
Reusable tote (Tekrar-kullanılabilir ambalaj)
Reuse (Tekrar-kullanım)
Reverse distribution (Ters dağıtım)
Reverse logistics (Ters lojistik)
Reverse logistics 2(Ters lojistik)
Roll-on/roll-off (RO/RO) (Ro-ro taşımacılığı)
Rollingstock (Demiryolu araçları)
Rotable Parts (Döner parçalar)
Route (Yol, güzergah, taşıma aracının izleyeceği yol)
S
Sales and Operations Planning (Satış ve faaliyetlerin planlanması)
Salvage (Sovtaj)
Salvage Loss (Sovtaj kaybı)
Sanitary Landfill (Yeraltı çöplüğü)
Satellite Tracking (Uydudan izleme sistemi)
Seal (Mühür)
Secondary Market (İkincil Pazar)
Secondary Packaging (İkincil ambalaj)
Secure Disposal (Güvenli imha)
Secure Returns(Güvenli iade)
Semi (Yarı)
Shipment (Mal-sevkıyat)
Shippers' Certificate (Yükleten belgesi)
Shippers' Export Declaration (SED) (Yükletenin ihracat beyanı)
Short Shipment (Eksik sevkıyat)
SL&C
Source Reduction (Kaynak azaltımı)
Standard International Trade Classification (SITC)
Statutory Notice (Zorunlu/kanuni ihbar)
Stevedore (Stividor)
Straight Bill of Lading (Nama yazılı konşimento)
Stripping (Yükü sıyırma)
Stuffing (Yükü konteynere koyma-konteynere yükleme)
Supply Chain (Tedarik zinciri)
Supply Chain Position (Tedarikçi zincirindeki konum)
Supply Chain Management (SCM) (Tedarik zinciri yönetimi)
Supply Chain Management 2(Tedarik zinciri yönetimi)
T
Take-Back (Geri-alma)
Tanktainer (Konteyner tankı)
Tare Weight (Dara ağırlığı)
Tare (Dara)
Tariff (Tarife)
Third-Party Provider (Üçüncü-şahıs hizmet kurumu)
Third-Party Logistics (Üçüncü-şahıs lojistiği/dışardan sağlanan lojistik hizmeti)
Third-Party Logistics şunları içerir
Through Bill of Lading (Tek konşimento)
Tipping Fees (Çöpe atma ücreti)
Title (Mülkiyet/zilyedlik belgesi)
TL & LTL
TOFC
Tonnage (Tonaj/tonilato)
Total Productive Maintenance (TPM) (Toplam üretkenlik bakımı)
Traffic (Trafik/akış)
Tramp (Gelişigüzel hatlarda çalışan gemi)
Transport Packaging (Nakliye ambalajı)
Transship (Aktarma yapmak)
Trip Charter (Sefer üzerine çarter)
Two-Dimensional Barcoding (İki-yönlü barkodlama)
U
U.S. Customs Bonded Warehouse (ABD gümrüğü antreposu)
UCC
Ullage (Aleç)
V
Valuation, Actual (Gerçek değerleme)
Vendor-Managed Inventory (Satıcının kendisi tarafından yönetilen stok)
Vessel Ton
Virtual Logistics (Sanal lojistik)
Voyage Charter (Sefer üzerine çarter)
W
Warehouse (Depo)
Wastage (Fire)
Waybill (Taşıma senedi, konşimento)
Weigh Station (Tartı istasyonu)
Weight (Ağırlık-çeki)
Wharf (Rıhtım/iskele)
Wharfage (Rıhtım/iskele işlemleri ücreti)
White Goods (Beyaz eşya)
Y
Yard (freight)
Z
Zero Returns (Sıfır iade)
Makaleler
Lojistik kimin görevidir?
“Lojistik müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere, ham maddenin başlangıç noktasından, ürünün tüketildiği son noktaya kadar olan tedarik zinciri içindeki malzemelerin, servis hizmetlerinin ve bilgi akışının etkili ve verimli bir şekilde, her iki yöne doğru hareketinin ve depolanmasının, planlanması, uygulanması ve kontrol edilmesidir”. CLM tarafından belirlenen tüm Dünyada kullanılmasını bekledikleri bu tanım kendi içinde lojistik hizmetlerin nasıl verileceğinin de açıklamasını kapsamaktadır. Uzun yıllar günün şartlarına göre kullanılan Lojistik kelimesi, geçmişte üreticiler veya ticari kuruluşlar gibi hizmet alıcıların kullanmış olduğu bir tanım halinde iken, bugün daha çok hizmet verenlerin yani 3PL’lerin çalışmalarını esas olmaktadır.
Tanımı detaylı olarak incelersek ilk bölümde belirtilen “ müşteri ihtiyaçlarının karşılanması “ açıklamasında müşteri olarak kastedilen üreticiler veya ticari kuruluşlardır. Bir üretici veya ticari kuruluş için temel hedef müşteri ihtiyaçlarının karşılanmasından önce pazar payının arttırılması, en azından korunması, karlılığın sağlanması olmalıdır. Bu nedenle tanımda kullanılan “müşteri ihtiyacının karşılaması“ kısmı son kullanıcıyı yani tüketiciyi ifade etmez. Müşteri kelimesi ile kendi işlerinde, lojistik hizmetleri kendi kendilerine yerine getiren üretici veya ticari kuruluşlar anlatılmaktadır.
“İhtiyaç” kelimesi ise yine tanımın içinde belirtilmiştir. Her şey mal hareketi ile başlamaktadır. Hammaddenin ürüne dönme süreci olan tedarik zinciri içinde malın hareketi temel ihtiyaçtır. Mal hareket ederken de bu hareketin servis hizmetleri ile desteklenmesi ve bu hareketin bilgisinin de kayıt edilmez üzere temin edilmesi zorunludur. “İhtiyaç” budur. Hareket ettirmek, hareket sırasında ihtiyaç duyulacak servis hizmetlerini sağlamak ve bunları on-line bir sistemde bilgisini kayıt altına almak üreticilerin veya ticari kuruluşların temel işi (core business) değildir. Bu nedenle de tanım sadece 3PL kuruluşları kapsamaktadır.
Tanımda önemli bir konu da hammaddeden başlamasıdır. Bir üretici kuruluş için gereken şey üretimine girdi olan malzemelerdir. Bu malzemelerin ihtiyaç anında üretime teslim edilmesi önemlidir. Üretici kuruluşlar üretim girdilerini mümkün olduğu kadar az sayıda parçadan oluşan bir yapıda almak isterler. Bu da üretimi kolay olan yarı mamul haline gelmiş, hatta bazı montajları dışarıda yapılmış, birleştirilmiş parçaları takip etmek demektir. Üreticiler için bitmiş ürünün en kısa zamanda tezgahlarından veya fabrikalarından alınması zorunludur. Yer kaplaması, stok yükü getirmesi, koruma zorluğu, finansman yükü gibi nedenlerle bir an önce son kullanıcıya ulaşması ve bedelinin tahsil edilmesi gerekmektedir. Bu yapı ticari kuruluşlar için de geçerlidir. Onlar da hammadde ile yarı mamulle ilgilenmeden ellerinde diledikleri zaman satacakları kadar ambalajlı ürün bulundurmak isterler. Minimum stokla çalışıp en hızlı şekilde satış ve tahsilat temel endişeleridir. Lojistiğin tanımında belirtilen “ tüketildiği ana kadar ” sözü kritik bir konudur. Lojistik ürünün son kullanıcıya satışı ile bitmemektedir. Satış anında teslim işlemleri, çalıştırılması, kullanım sırasında servis ve yedek parça ihtiyaçları karşılanmak zorundadır. Zaman zaman ürünün kullanıcı ve servis arasında hareketi, kulanım ömrü bitince de geri dönüşünü sağlamak için kullanıcıdan alınması da tedarik zincirinin dışa çıkan parçalarıdır. Bu nedenle lojistik servis veren kuruluşların çalışma alanı içine girmektedir.
“Mal hareketinin etkili ve verimli bir şekilde” işleme tabi tutulması da tanımın içinde belirtilmiştir. Hareketin etkili ve verimli bir şekilde sağlanması ancak hareketle ilgili bilgiye, ekipmana, araçlara sahip kuruluşlarca sağlanabilmektedir. Üreticiler veya ticari kuruluşlar kendi lojistik hizmetlerini yerine getirmek için depolama alanı, nakliye araçları, ekipmanlar kullanmak zorundadırlar. Her kuruluş sadece kendi ihtiyacı için kullanmakta ve zaman içinde yıllık, aylık, haftalık hatta günlük kapasite değişikliklerinden etkilenmektedir. Bu da operasyonun etkisini azaltan, verimini düşüren bir olgudur. Ölçeklerin küçük olduğu işlemlerde verim sağlanması mümkün değildir. Bu nedenle “etkili ve verimli” kelimeleri işleri lojistik servis hizmeti vermek olan ve yatırımları birden fazla kuruluşun ihtiyacını karşılayabilecek kadar büyük olan kuruluşlarla ilgilidir. Tedarik zincirleri sayısının artması ölçekleri büyütmekte ve verimi arttırmaktadır. Bu nedenle CLM tanımı 3PL kuruluşları ifade etmektedir.
Geçen yıl lojistik tanımın içine giren “iki yöne doğru hareket” sözü de önemli bir noktadır. İki yöne hareket yanlış sevkıyatların, günü geçmekte olan ürünlerin, boş depozitolu kapların, ticari iadelerin yarattığı bir ihtiyaçtır. Üretici ve ticari kuruluşlar için iş planlarının dışındadır. Buna karşılık lojistik sektörü için geri dönüş yükü en büyük sinerji kaynağıdır. Her noktada temin edilmesi gerekir
Tanımın son kısmı olan hareketinin “depolanmasının, planlanmasının, uygulanmasının ve kontrol edilmesinin” ise 3PL firmalarının işi oluğu belirlenmiştir zaten. Üretici ve ticari kuruluşların kendi özel işlerinin yanına bu işleri de ilave etmeleri gereksizdir. Bu işler geliştirilmesi gereken, yatırım yapılması gereken işlerdir.
Tüm bu nedenler bize lojistiğin artık üretici ve ticari kuruluşların yapacakları bir iş olmadığını göstermektedir. 3PL kuruluşlar bu nedenle kurulmuş ve lojistik sektörünün gelişmesi ile ilgili çalışmaktadırlar. Hedef eski yapılan işleri aynı şekilde yapmak tani basit outsource değildir. Hedef ölçek büyütmelerle, kapasite artırımıyla, coğrafi yayılımla, düzgün planlamayla, mal ve hizmet konsolidasyonuyla, optimizasyon çalışmalarıyla artı değer yaratmaktır. Bu artı değerin paylaşımı hem lojistik sektörünün hem de hizmet verdimiz sektörlerin gelişmesine olanak sağlayacaktır.
Atilla Yıldıztekin
Tedarik Zinciri ve Lojistik
Yönetim Danışmanı
Lojistiğin 7 Doğrusu
Tüm canlıların ortak özelliği yaşamaktır. Yaşamak için beslenmemiz ve korunmamız gerekir ve bunlar temel ihtiyaçlarımızdır. Her temel ihtiyaç bir tüketimle karşılanmaktadır. Tüketim kaynakların yetersiz olduğu noktada üretim gerekli zorunlu hale gelmektedir. Üretim ise hammadde, yarı mamul veya ürün hareketi demektir. Hareketin olduğu her noktada lojistikten söz etmemiz mümkündür. Bu nedenle lojistik hayatımızın her noktasında bizler için vardır.
Lojistikte verilen hizmetlerin amacı müşterimiz dediğimizi son kullanıcının ihtiyacı olan 7 beklentisinin karşılanmasıdır. Biz buna Lojistiğin 7 doğrusu adını vermekteyiz. Bunlar Doğru ürünün, Doğru miktarda, Doğru biçimde, Doğru zamanda, Doğru kaynaktan, Doğru yolla, Doğru fiyata sağlanmasıdır.
Doğru ürün müşterilerin ihtiyaçlarına karşılık verecek, başka bir satın alma yapmadan doğrudan kullanılabilecek, kullanımı kolay olup bir özel eğitim gerektirmeyecek, atık miktarı olabildiğince az, çevreye zarar vermeyecek, taşıması ve muhafazası kolaylaştırılmış şekilde ambalajlanmış, taşıma sırasında hazar görmeyecek ürün olmalıdır. Ürünün ömrünün tamamında, tasarım anından başlamak üzere tüketim anına kadar üretici ile lojistik hizmet sağlayıcısı birlikte çalışmalıdır.
Doğru miktar envanter yönetiminin temelidir. Ürünün müşteriye sunuş anı önemlidir. Bu sunuş noktasında talebin miktarı kadar ürün müştericinin karşısında hazır olmalıdır. Yetersiz ürün satış kaybına, talebin rakiplere kaymasına neden olacaktır. Talebin ötesindeki miktarın da son teslim noktasında hatta sipariş zincirinin her noktasında fazla olması bir stok yükü getirmekte, bu yükün finansman gideri, depolama masrafları, koruma harcamaları, toplam maliyeti arttırarak ürünün son satış fiyatının yükselmesine dolayısıyla müşterinin başka ürüne kaymasına veya operasyon karının azalmasına neden olacaktır. Talep ve arz dengelemesi lojistik firmalara düşen bir görevdir,
Doğru biçim ürünün müşterinin ihtiyacı olan hale getirilmiş olması demektir. Her ihtiyaca göre farklı ölçülerde, farklı ambalajlama şekillerinde, üzerinde veya içinde kullanma talimatları bulunan, teslim öncesi son kontrolleri yapılmış ürünlerdir. Bu hizmetler den farklı ambalajlamalar, ürünün kullanımını kolaylaştıran broşür, kılavuz ilaveleri , hatta teslim öncesi kalite kontrol işlemleri, müşteriye teslim sırasında kullanma eğitimleri lojistik firmalar tarafından verilen hizmetlerdendir. Bu hizmetler müşteri tarafından beklenmekte ve müşteri memnuniyetine temel olmaktadır.
Doğru zaman müşterinin bir ürünü tükettiği ve yenisini satın alma kararını verdiği zaman olarak tanımlanmaktadır. Müşteri ihtiyacında sipariş kararı müşteri tarafından geciktirilse bile talep ile teslim arasında oluşan süre kısa öngörülmektedir. Satın alma kararını veren müşteri bir an önce bu ihtiyacının karşılanmasını beklemektedir. Bunun sağlanması da ancak ürünlerin müşterinin teslim noktasına yakın bir mesafeden taşınması veya hızlı taşıma metotlarının kullanılması ile mümkün olmaktadır. Yakın mesafe taşıma üretim noktalarının uzağında oluşturulacak, tüketim noktalarına yakın dağıtım merkezleri ile yani lojistik merkezlerle sağlanabilecektir. Bunun sağlanması amacıyla tüketim merkezlerindeki stokların on-line takibi, müşteri taleplerinin CPFR (Birlikte planlama, tahmin ve güncelleme) sistemleri ile öngörülmesi sayesinde sağlanmaktadır.
Doğru kaynak müşterinin teslim alacağı ürünün teslim noktasına güvenmesi demektir. Marka değeri olan ürünlerin satış noktalarında markanın öne çıkması müşteri güvenini arttırmaktadır. Üretici, ana distribütör, bölge distribütörü, ana bayi, bölge bayisi, zincir mağaza, market, bakkal, büfe zincirinden geçerek müşteriye ulaşan ürünlerde üretici ve müşteri ilişkisi son derece zayıflamaktadır. Zincirin uzaması teslimi geciktirmekte her bir adımın ayrı bir lojistik şirket gibi çalışması ile kamçı etkisi yaratılmakta ve envanter değerleri yükselmektedir. Doğru kaynak günümüzde olduğu gibi tüketiciye üreticiden yapılan doğrudan satışlardır. Bu satışların üretici, lojistik şirket ve tüketici kısa zincirinden geçmesi ideal satış metodudur. Bu sayede tüketici üretici ile karşı karşıya kalacak, doğru talep tahminleri ile envanter yükü azaltılacak, pazarlama ve dağıtım giderleri düşecek kar marjları artacaktır.
Doğru yolla ürün temininde esas olan ürünün üretimden tüketime kadar doğru şekilde taşınmasıdır. Tehlikeli maddelerin ayrı bir şekilde taşınması, gıda maddelerinin zehirli maddelerle birlikte taşınmaması, raflanmaması, soğuk zincir gerektiren ürünlerin zincir dışına çıkartılmaması, hijyenik taşıma ve stoklama, beyaz eşyanın çizilmeden çalışır durumda yerine kadar teslim edilmesi, ürünlerin son kullanım tarihlerine dikkat edilmesi, ambalajlarının çöpe atılacak da olsa ürün satın alımında sağlam olması müşteri beklentileri olup lojistik hizmet üretenlerce karşılanmaktadır.
Doğru fiyat ise müşteri beklentisinin dolayısıyla lojistiğin temel doğrusudur. Doğru fiyat her zaman en ucuz fiyat değildir. Bütün bu ürünlerin ve ürünlerin üzerine eklenen lojistik giderlerin, kar marjlarının optimize edilmiş halde sunumudur. Belli bir kaliteye ödenebilecek en yüksek fiyat doğru fiyattır. Bu da müşteri, üretici ve lojistik hizmet üretici ile birlikte kararlaştırılan Pazar fiyatıdır. Pazar fiyatının minimize edilmesii de ancak son satış fiyatları üzerindeki lojistik giderlerin hizmet kalitesini indirmeden minimize edilmesi ile sağlanabilmektedir.
Doğrular dolu bir dünyada yaşayabilmek dileğimle,
Atilla Yıldıztekin
Tedarik Zinciri ve Lojistik
Yönetim Danışmanı
Lojistikte farklılaşma
“Gelecek çağ, bilgiyi saklamayı değil paylaşmayı bilen, bilgi teknolojisini kullanan değil üreten, rekabeti benzer işi yapmakta değil farklı işi yaratmayla sağlayan, müşteri isteklerini yerine getiren değil, müşteride yeni istekler yaratan kuruluşların olacaktır. Zor ancak zevkli bir çağa girdik. Hepimize kolay gelsin.”
Müşteri odaklılık olmak müşteri ile olan ilişkilerimizde müşterinin beklentilerini karşılayacak hizmet alt yapısının kurulmasını, gelen memnuniyetsizliklerin raporlanmasını, çoğu zaman herhangi bir itiraz ileri sürmeden sorunun giderilmesini ve müşterinin bir sonraki alım kararı için herhangi bir negatif düşüncesinin kalmamasını sağlamaktır. Bu konuda ABD ‘de başlayan, Avrupa ya hızla yayılan müşteri ilişkileri departmanları kurulması, garanti sürelerinin uzatılması, garanti şartlarının satış aracı olarak ortaya çıkarılması, belli süre içinde yenileme, ürün değiştirme, hatta bedelini ödeme hizmetleri verilmiştir.
Ülkemizde de tüketiciyi koruma adı altında bir yasa çıkartılmıştır. Her şeyin başında bu yasanın tüketiciyi koruma yasası olarak çıkartılması en büyük ayıbımızdır. Tüketici bu çağda üreticiler tarafından gerçekte hizmet edilmesi gereken bir gruptur. Bu grubun üreticiler tarafından aldatıldığını varsayarak koruma altına alınması bu konudaki çağ dışılığımızın bir göstergesidir. Aynı gerçek, tüketicilerin de dernekleşmesi ile karşı yönde kendini göstermektedir. İleride tüketiciyi koruma kanunlarının ve tüketicinin müdafaa amaçlı kurduğu derneklerin ekonominin serbestleşmesi, ve tüketicilerin bilinçlenmesi ile ortadan kalkacağına inanıyorum.
Çağımız artık müşteri beklentilerinin karşılandığı çağ değildir. Sunulan ürünü rakip ürünlerden farklı olarak sunmak ve bu farkı ortaya çıkartmak çağıdır. Böylece farklı bir ürünün diğer ürünler havuzunda üste çıkması ve satın alınma şansının arttırılması sağlanmalıdır. Müşteri cephesinde de bu farkın müşterinin lehine bir durum olduğunu, ona bir avantaj yarattığını gösteren pazarlama ve reklam programları uygulanmalıdır. Çoğu zaman da bu, müşteriye karşı pasif bilgilendirme ile değil müşterinin bu konuda aktif eğitilmesi ile sağlanabilir.
Lojistik hizmetler yönetimi yaptığımız işlerin daha farklı yapılmasını öngören bir kavramı içermektedir. Bu çerçevede müşterilerle olan ilişkilerimizin de eskisinden farklı olması yanında rakiplerimizden farklı hizmetlerin sunulması ifade edilmektedir. Çağımızın olanakları ile bu işe soyunacak olan kuruluş bu hizmeti farklı sunmalıdır. Müşterinin kargo ihtiyacının olduğunu internet üzerinden öğrenmesi, kapısına gelecek olan kuryenin geliş saatini kendisinin ayarlaması, koliyi verirken form doldurmaması, koli yola çıktığı andan itibaren İnternet’ten ulaşabileceği bir harita üzerinde kolisinin sokak sokak hangi noktada olduğunu online görebilmesi bir farklılıktır. Bu ekran üzerinde paketinin onun belirleyeceği saate alıcının kapısında olup olmadığını takip edecek hatta kurye kapıyı çaldığı anın ardından, paket açılırken alıcıya telefon edip yaş günün kutlu olsun diyebilecektir. Bu örnekleri yaptığımız her iş için çoğaltabiliriz. Deterjanımız bittiği an kutu içindeki chip’in en yakın dağıtım merkezine bu bilgiyi yollayacağı ve en kısa süre içinde kapımızda bir kutu deterjanı bulacağımız günler yakındır. Bir şişe biranın kapağını açtığınız an satıcının, dağıtıcının, nakliyecinin, üreticinin anında bilgileneceği ve size doğru ileride içeceğiniz biranın en uygun koşullarda üretiminin başlayacağını düşününüz.
Amaç rakiplerimizin yaptığını yapmak değildir. Bir fark yaratıp rakiplerinizin sizi tekrarlamalarını, kopyalamalarını, takip etmelerini sağlayabiliyorsanız başarılısınız. Buna devam edebiliyorsanız şampiyonsunuz.
Atilla Yıldıztekin
Tedarik Zinciri ve Lojistik
Yönetim Danışmanı